آب درمانی با استفاده از خاصیت شناوری طبیعی بدن همراه با چگالی نسبی آب باعث کاهش فشار بر مهره‌های ستون فقرات می‌شود، درنتیجه می‌تواند شرایط بیمار را بهبود بخشد.
خواص فیزیکی و مکانیکی آب، برای درمان کمردرد و دیگر آسیب‌های اسکلتی – عضلانی بسیار مطلوب است.
برخی از خواص مهم آب، که درمان را آسان‌تر می‌کند عبارت‌اند از:
شناوری:
آب نیروی گرانش را خنثی می‌کند، درنتیجه هنگامی‌که بیمار در آب غوطه‌ور‌است وزن بیمار بر اندام‌ها کاهش یافته و کنترل خوبی را به بیمار می‌دهد. این عامل می‌تواند تعادل و قدرت اندام‌ها را افزایش دهد.
به دلیل حذف مجازی نیروی گرانش، شناور بودن در آب باعث می‌شود بیمار بتواند طیف وسیعی از حرکات درمانی را اجرا نماید، بخصوص تمریناتی که نیازمند بلند کردن پا می‌باشد. برای اکثر افراد پا سنگین‌ترین اندام محسوب می‌گردد.
ویسکوزیته یا گرانروی آب:
به دلیل وجود اصطکاک ملایم، آب در برابر بدن یک مقاومت ایجاد می‌کند، این امر می‌تواند تعادل و استقامت اندام آسیب‌دیده را افزایش دهد. همچنین احتمال آسیب‌دیدگی در اثر از دست دادن تعادل نیز کاهش می‌یابد.
فشار هیدرو استاتیک:
فشار هیدرو استاتیک موجود در آب باعث می‌شود آبدرمانی عملکرد قلب و ریه را بهبود ببخشد، آبدرمانی یک راه بسیار مفید برای حفظ و ارتقاء عملکرد قلبی – ریوی محسوب می‌گردد. همچنین این اثر فشار باعث بهبود جریان خون عضلات نیز می‌گردد.
آب درمانی تا چه اندازه موثر است؟
مطالعات علمی نشان داده است هیدروتراپی می‌تواند قدرت و تناسب اندام عمومی در افراد مبتلا به انواع مختلف آرتروز و دردهای عضلانی را بهبود بخشد.
این تمرینات می‌تواند متناسب با نیازهای فردی شما باشد، بنابراین با استفاده از آب درمانی، می‌توانید به آرامی و به تدریج قدرت و انعطاف پذیری عضلات خود را تقویت کنید.
تمرینات آب درمانی معمولا برای هر فرد، به صورت جداگانه تنظیم می‌شود و انجام برخی از فعالیت‌های آب درمانی ممکن است باعث شود احساس کنید که می‌توانید یک نوع تمرین را بیشتر از حد معمول انجام دهید، بنابراین مراقب باشید که بیش از حد آن تمرین را انجام ندهید.
ورزش و گرمای آب ممکن است باعث شود بعد از درمان، احساس خستگی کنید، اما به یاد داشته باشید که این مسئله کاملا طبیعی است و جای نگرانی نیست.
به طور کلی، هیدروتراپی یکی از مطمئن‌ترین روش‌ها برای درمان آرتروز و کمردرد است.
تمرینات فیزیوتراپی در آب بهتر است زیر نظر دکتر متخصص انجام شود تا احتمال بروز عوارض جانبی به حداقل برسد.
قبل از شروع هیدروتراپی، وضعیت جسمانی شما توسط شخص درمانگر مورد بررسی قرار می گیرد.
فیزیوتراپیست‌ها در مورد سلامت عمومی و حتی بیماری آرتروز شما سوال می پرسند و نیازهای فردی شما را ارزیابی می‌کنند.
اشخاص درمانگر با استفاده از این اطلاعات در مورد مناسب بودن هیدروتراپی برای شما و مزایای آن، با شما صحبت می کنند.
این ارزیابی اولیه به طور معمول حدود 30 الی 45 دقیقه طول می‌کشد و یک دوره هیدروتراپی معمولا شامل پنج یا شش جلسه 30 دقیقه‌ای است.
دوره هیدروتراپی
انواع آب درمانی و کاربردهای آن در فیزوتراپی
از جمله روش‌های فیزیوتراپی در آب، استفاده از فشار خارجی آب مانند یک عامل ماساژ دهنده و یا حتی قرار گرفتن بدن در حوضچه‌های آب در ترکیب با مواد مختلف است. هیدروتراپی شامل انواع مختلفی از درمان‌ها از جمله:
• استخرهای آب درمانی
• ماساژ آب گرم:
از مزایای ماساژ آب گرم می‌توان به بهبود گردش خون، شل شدن عضلات و تسکین درد اشاره کرد.
ماساژ آب گرم باعث کاهش دردهای ناشی از آرتروز و همچنین درد در بافت‌های نرم خواهد شد.
تجربه نشان داده است که حرکات آب درمانی بعد از عمل رباط صلیبی هم تا حدود زیادی در کاهش درد تاثیر گذار بوده است.
حتی در بسیاری از موارد، افرادی که از دردهای مزمن زانو رنج می‌برند، می‌توانند آب درمانی را برای بهبود درد زانوهایشان انتخاب کنند.
• حمام‌های حرارتی و سونا
• کیسه آب سرد و گرم:
کیسه‌های آب را به راحتی می‌توان در نواحی آسیب دیده قرار داد.
کیسه‌های آب گرم باعث شل شدن عضلات و بهبود جریان خون می‌شوند و در درمان بیماری آرتروز، پوکی استخوان و مواردی از این قبیل تاثیر گذار هستند.
شل شدن عضلات، افزایش جریان خون و رفع مواد شیمیایی آلوژنیک از جمله مزایای استفاده از آب گرم در آب درمانی است.
تکنیکهای مورد استفاده هیدروتراپی در فیزیوتراپی
آب درمانی همانند سایر ورزش‌ها، انواع مختلفی دارد که طبق نظر فیزیوتراپیست با توجه به نیازهای درمانی شما، انجام هر کدام از این روش‌ها به شما توصیه خواهد شد. برخی از رایج‌ترین روش‌های آب درمانی عبارتند از:
• روش واستو (انجام دادن حرکات کششی در زیر آب): در این حرکت، فشار وارد شده بر مفاصل، کم می شود و تا حدود زیادی درد بیمار تسکین می یابد. معمولا این روش برای بیمارانی که از مشکلات آرتروز رنج می‌برند، توصیه می‌شود.
روش واستو
• هالیویک:سعی در ایستادن و حفظ تعادل از ویژگی این روش فیزیوتراپی در آب است.
معمولا این روش برای بیمارانی که دچار فلج مغزی شده‌اند، توصیه می‌شود و فرد بیمار با انجام تمریناتی که توسط دکتر یا متخصص درمانگر تجویز شده است، تمرینات مربوط به درست ایستادن و حفظ تعادل را آموزش خواهد دید.
• روش سیال در استخر:حرکات سیال توسط شخص درمانگر و با توجه به نوع بیماری برای فرد تجویز خواهد شد، در این روش بیمار باید پشت خود را به دیوار استخر بچسباند و تا گردن در آب فرو برود و همزمان سعی کند حرکات آهسته و ریتمیک را انجام دهد.
• آی چی:این روش، شامل تمرینات تنفسی و آرامبخش است. تکرار این حرکات ورزشی باعث افزایش قدرت بدنی می‌شود.
• حرکت قدم زدن در آب برای درمان کمر دردهای مزمن:این نوع حرکت معمولا برای بیمارانی که دچار کمردردهای مزمن هستند، توصیه می‌شود.
فرد بیمار با توجه به برنامه فیزیوتراپی که برای او تنظیم شده است، در آب استخر قدم می‌زند تا درهای مزمن و آزاردهنده کمر او کم شود.
آب درمانی برای چه افرادی توصیه نمی‌شود؟
اگر چه آب درمانی به عنوان یک روش مطمئن برای کاهش درد عضلات، لاغری، رفع خستگی و بسیاری از موارد دیگر توصیه می‌شود، اما با این حال، برای افرادی با یک سری علائم خاص به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.
• افرادی که به بیماری صرع مبتلا هستند.
• افرادی که به دیابت، فشارخون و پوکی استخوان شدید مبتلا هستند.
• تکرر ادرار یا بی اختیاری ادرار
• بیماری هیدروفوبیا یا ترس از آب
• کشیدگی یا پارگی عضلات
سخن آخر
آب درمانی یا هیدروتراپی سال‌هاست برای درمان بیماران با شرایط جسمانی مختلف در جهت بهبود سلامتی آنان استفاده می‌شود.
یکی از اصلی‌ترین مزایای آب درمانی، طبیعی بودن آن است که هیچگونه عوارض جانبی برای بیمار ندارد.
استفاده از هیدروتراپی و سایر روش‌های درمانی فیزیوتراپی در آب، به این معنا است که لازم نیست شما قرص‌های شیمیایی مصرف کنید یا به دنبال جراحی‌های گران قیمت باشید.